त्रिशाला भेटून आल्यानंतर कित्येक वेळ समीर तिच्या आठवणीत रमून गेला. त्याच्या नजरे समोरून तिचा चेहरा हटतच नव्हता. त्याच्या मनात कित्येक विचार येऊ लागले.
“आज तिला भेटल्या नंतर खरंच काय बोलावं तेच कळलं नाही मला !! मंदारला भेटणं माझ्यासाठी खूप अवघड होतं !! पण जेव्हा भेटलो तेव्हा मनातला द्वेष, राग नाहीसा झाला. खरंच कोणी इतकं प्रेम कसं करत असेल कोणावर ?? तो अपंग आहे हे कळल्यावर त्रिशा त्याला नकार देऊ शकली असती !! पण तिने तस केलं नाही फक्त बाबांच्या शब्दासाठी !! बाबांवराच्या प्रेमा साठी !! पण त्यानंतर सुद्धा ती प्रेम देतच राहिली !! मंदार आज तिच्यामुळे जिवंत आहे !! आणि मी पाहिलं आहे, त्रिशाही त्याच्यावर तेवढंच प्रेम करते आता !! पण या सगळ्यात मी आजही तिथेच आहे!! नाही का ?? माझ्या आठवणीत त्रिशा आजही तशीच आहे !”
समीर विचारांच्या तंद्रीत असतो. अचानक मेसेज टोन वाजते. तो मेसेज त्रिशाचा असतो.
” समीर ,
तुला आज भेटून खरंच खूप छान वाटलं !! मंदार ही तुझ खूप कौतुक करत होता. खरंच खूप Thanks. मंदार आज खूप दिवसांनी मनसोक्त बोलला.!! उद्या मी संध्याकाळी निघते आहे !! आपण एअरपोर्टवरच भेटुयात !! गुड नाईट !!”
समीर मेसेज वाचल्यानंतर ‘ठीक आहे, उद्या नक्की भेटू!!’ असा रिप्लाय करतो.
“खरंतर माझ्याकडून खूप मोठी चूक झाली, आणि त्याचा परिणाम आजही समीर भोगतो आहे !! त्याला वाटलं मी त्याला फसवल !! पण कधी कधी वेळ अशी येते की, आपल्या मनात नसतानाही आपल्या हातून घडायचं नसतं ते घडून जातं !! त्यावेळी समीरला मी सांगितलं असतं तर, कदाचित आज चित्र काही वेगळं असतं, नाही का ?? पण या सगळ्या जरतरच्या गोष्टी !! समीर गेला आणि आयुष्यात मंदार आला !! मंदार तसा मनाने खूप छान !! त्या व्हीलचेअरच्या बंधनात तो अडकून पडला आहे !! आणि त्याला माझ्याशिवाय कोणीच सोबत नाही !! आज तस पाहिलं तर माझ्या मनाचा झुकाव मंदारकडे जास्त जात आहे !! तो माझा नवरा आहे म्हणून नाही !!तर त्याला सर्व काही माहीत असूनही तो माझ्यावर तेवढंच प्रेम करतो म्हणून !! आणि हीच गोष्ट मला त्याच्या प्रेमात पुन्हा पुन्हा घेऊन येते !!” त्रिशा समीर निघून गेल्यावर आपल्या खोलीत बसून होती. मनात मंदार आणि समीर यांच्या विचारांचं काहूर माजलं होतं. तेवढ्यात मंदार खोलीत येतो. थोडा धडपडत असतो. त्रिशा त्याला सावरून घेते. मंदार त्रिशा जवळ आल्यावर म्हणतो. “आज समीरला मी मनातलं सगळं बोललो !!” त्रिशा त्याच्याकडे बघत राहते. आणि म्हणते , “मग काय म्हणाला तो ??” “डोळ्यातल्या अश्रूंशिवाय दुसर काहीच म्हणाला नाही तो !!”मंदार त्रिशाच्या डोळ्यात पहात म्हणाला. क्षणभर थांबला आणि म्हणाला , “नकळत त्याच्यावर अन्याय झाला अस वाटत नाही तुला ?? दोष तुझाही नाही ना त्याचाही नाही !! पण ??” मंदार बोलता बोलता गप्प झाला. “मंदार मला सगळं कळतंय !! त्याच्यावर अन्याय झाला आणि त्याची गुन्हेगार मी आहे हे मान्य आहे मला !!” “मला तस नव्हतं म्हणायचं त्रिशा !!” मंदार तिला जवळ करत म्हणाला. “तुला वाटत असेल की मी तुझ हे बोलणं ऐकून त्याच्याकडे निघून जावं !! पण तस काही होणार नाहीये !! ” त्रिशा मनातलं बोलली. ” तो तुझ्यावर मनापासून प्रेम करतो !!” “तुझ नाही माझ्यावर प्रेम ?? ” त्रिशा एकदम बोलते . मंदार गप्प राहतो. “आणि सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे माझं तुझ्यावर प्रेम आहे मंदार !!” त्रिशाच्या डोळ्यातून अश्रू वाहू लागले. त्रिशा असे म्हणताच मंदारने तिला मिठी मारली. दोघे कित्येक वेळ एकमेकांच्या मिठीत राहिले.
पाहता पाहता रात्र सरून गेली. त्रिशा आणि मंदार परत पॅरिसला जाण्यासाठी तयारी करू लागले. समीरही आपल्या लिखाणात व्यस्त झाला. संध्याकाळी त्रिशाला भेटायचं हे कित्येक वेळा मनात घोकत होता. “खरंतर प्रेमाची व्याख्या काय लिहावी हेच मला कधी कळल नाही !! पण मंदारला भेटल्यानंतर मी प्रेम काय असतं हे कधीच विसरू शकत नाही !! प्रेम हे आयुष्यभर सोबत राहण्यात असतंच !! पण प्रेम हे ती व्यक्ती आपल्या सोबत नसतानाही असतं !! प्रेम रंग बघत नाही !! रूप बघत नाही !! बघत ते फक्त समोरच्या व्यक्तीचा आनंद !! आणि गेली दहा वर्ष माझ्या कथेत या भावनेची कमीच राहिली !! ते लिखाण मनाला भावत होत पण मनाशी बोलत नव्हतं !! ” समीर लिहित राहिला कित्येक वेळ मनातलं सगळं मनसोक्त मांडत राहिला. आणि तेवढ्यात घड्याळात पाच वाजल्याची बेल झाली.
घड्याळात पाहताच समीर जागेवरच उभा राहिला. पटापट आवरू लागला. त्रिशाला भेटायला जायचं हे लिहिण्याच्या नादात त्याच्या लक्षातच राहील नाही. तो आवरत राहिला. इकडे फोन सारखा वाजत होता. कोणाचा होता हेही त्याने पाहिलं नाही. पाहता पाहता पाचाचे साडे पाच वाजले. समीर आवरून बाहेर जाण्यासाठी दार उघडणार तेवढ्यात बेल वाजते. समीर घाई गडबडीत दरवाजा उघडतो तर समोर आकाश असतो. लगेच तो म्हणतो ,
” किती फोन केलेत बघ !! उचलत का नाहीयेस??”
“सॉरी यार !! पण मी थोडा घाईत आहे !! तू कसकाय इथे ?”
“तुला घेऊन जायला आलोय !! बाहेर मस्त बसुयात कुठे तरी!! घेऊयात मस्त एक एक ड्रिंक !! ” आकाश हसत म्हणतो.
“नाही रे !! मला एअरपोर्टवर जायचयं !! पावणे सहा झालेत !! कार आणली आहेसना चल पटकन !! ” समीर बोलत बोलत आकाशला खेचतच घेऊन जातो.
Advertisements
दोघेही कारमध्ये बसतात. समीर त्याला सगळं सांगतो. त्रिशाला भेटायची ओढ समीरच्या चेहऱ्यावर स्पष्ट दिसत होती. प्रत्येक क्षण त्याला खूप मोठा असल्या सारखा वाटत होता. बघता बघता दोघेही एअरपोर्टवर पोहचतात .समीर अक्षरशः पळतच जातो. आकाश कार पार्किंग होईपर्यंत समीर गेलेला असतो.समीर समोरच्या घड्याळात पाहतो. सहा वाजून गेलेले असतात. समीर हताश होऊन बसतो. स्वतःला दोष देत राहतो.
“आज कित्येक वर्षांनंतर मी त्रिशाला म्हटलं होत, की मला तुला भेटायचं आहे !! पण तेही मला नीट जमलं नाही !! तिला काय वाटलं असेल !! मी मुद्दाम आलो नाही !! की मला तिला पुन्हा भेटायचं नाही !! काय वाटलं काय असेल तिला!! ती आजही खूप प्रेम करते माझ्यावर !! माझं चांगलं व्हावं एवढंच वाटत राहतं तिला !! पण आज मी असा वागलो याचा काय परिणाम झाला असेल तिच्या मनावर !” समीर हताश होऊन विचार करत बसला. समोरच्या घड्याळात पाहात बसला.
“तुझी उशिरा यायची सवय काही जायची नाही बघ समीर !! ” हताश समीरकडे पाहत कोणीतरी बोलत होते.
समीर वळून पाहतो तर ती त्रिशा होती. तिला पाहून समीर उठतो आणि म्हणतो.
“त्रिशा !! तू इथेच ?? सहाला फ्लाईट होती ना तुझी!!”
“होती !! पण सहाला नाही सात वाजता आहे !! ” त्रिशा समीरकडे हसत पाहत म्हणते.
“म्हणजे !! ” समीर विचारतो.
“मला माहित होत तुला उशीर होणार. म्हणून मुद्दाम मी तुला लवकर यायला सांगितलं होत !! कारण मला आपली ही भेट मिस करायची नव्हती !!” त्रिशा समीरकडे पाहत म्हणाली.
समीर फक्त ओठातल्या ओठात हसत प्रतिसाद देत राहिला.
“मंदार ??” समीर म्हणाला.
“बसलाय वेटींग रुममध्ये!!”
“पुन्हा कधी भेटणार ??”
“असच केव्हा तरी !! ” त्रिशाला ही तो प्रत्येक क्षण जड वाटू लागला.
“तुझ्या शिवाय हे जग खूप रिकाम वाटत होत !! पण आता नव्याने सुरुवात करावी अस वाटू लागलंय !!” समीर शेजारच्या फुलांकडे पाहत म्हणाला.
“मलाही तुझ्याकडून हेच हवं आहे समीर !! नव्याने सुरुवात कर !! ” त्रिशा भरल्या आवजात बोलत होती.
दोघेही कित्येक वेळ शांत राहतात. आणि तेवढ्यात फ्लाईट ची announcement होते. त्रिशा जायला निघते. मागे मंदार व्हीलचेअर वरून येताना दिसतो. समीरला पाहून म्हणतो,
“समीर!! बर झाल तू आलास !! मला ना ऑटोग्राफ हवा आहे या पुस्तकावर ! काल बोलण्याच्या नादात राहूनच गेलं!”
“माझा ऑटोग्राफ !!” समीर हसत म्हणतो.
“हो !! ” मंदार पुस्तक त्याच्याकडे देतो.
समीर पुस्तक घेतो. त्याच मागच्या वर्षी लिहिलेलं “नकळत” हे पुस्तक होत ते. त्यावर ऑटोग्राफ घेऊन मंदार पुढे निघून जातो. जाताना पुन्हा भेटुयात अस ठणकावून समीरला सांगतो.पण त्रिशाचा पाय काही निघता निघत नव्हता. अखेर शेवटची announcement झाल्यानंतर ती निघते. जाताना समीरला बोलते.
“तुझी काळजी घे !! पुढच्या वेळी भेटू तेव्हा मला माझा जुना समीर हवा आहे !! कॉलेज मधला !! ” त्रिशा एवढं बोलून समीरला घट्ट मिठी मारते.
जाणाऱ्या त्रिशाला कित्येक वेळ समीर पाहत बसतो. कार पार्किंग करून आलेला आकाश धावत येतो. स्वतःत गुंग झालेल्या समीरकडे पाहत म्हणतो. “भेटली ??” समीर फक्त होकारार्थी मान हलवतो. पाठमोऱ्या जाणाऱ्या तिला आठवतो. आपल्या नव्या आयुष्याची भरारी घेण्यास निघतो. समीर नव्याने जगण्यास निघतो, त्याच जुन्या समीरला भेटण्यास निघतो, जिथे भेट झाली होती त्याची आणि त्रिशाची, त्याच त्रिशाला उगाच म्हणतो,
“भेट व्हावी तुझी नी माझी नकळत एका वाटेवरी सोबतीस यावी पुन्हा तू तेव्हा ओढ कोणती माझ्या मनी
थांबशील तू क्षणभर जेव्हा वेळ थांबेल क्षणभर जरी जगून घेईल मी आयुष्य सारे राहील एक आठवण मनी
सांग नव्याने सारे काही प्रेमाची ती सुरुवात जरी लांब तिथे तू असशील जेव्हा इथे असेल चित्र तुझे मनी
ती झुळूक उगा सांजवेळी मला हरवून जाते मावळतीच्या सुर्यासवे एक गीत गाते त्या परतीच्या पाखरांची जणू ओढ पहाते ती झुळूक उगा सांजवेळी गंध पसरवून जाते
कधी नभी ,कधी लाटांवर मनसोक्त फिरते जाता जाता क्षणभर थांबून आठवांचा पाऊस देते थेंब होऊन पानावरती दवबिंदू होऊन जाते ती झुळूक उगा सांजवेळी आपल्यास जाऊन भेटते
आज इथे , उद्या तिथे क्षणभर न थांबते कोण इथे , कोण तिथे मनातलं गुपित ओळखते अबोल राहिले मी तरी सगळं काही ऐकते ती झुळूक उगा सांजवेळी सोबतीस माझ्या येते..!
दिवे लागणीला पूर्वी घरात आई शुभंकरोती म्हणायला लावायची. टीव्ही बंदच असायचा. कारण त्यावेळी फक्त एक चॅनल असायचं आणि तासभर जरी टीव्ही पाहिला तरी मनभर आनंद भेटायचा. पण संध्याकाळी सहसा बाहेर जाण्याचा विचार असायचा. एकतर देवाच्या मंदिरात, नाहीतर मग मित्रांसोबत बाहेर फिरायला जाणं, पण संध्याकाळ मात्र टीव्ही पाहत बसणे अशी कधीच नव्हती. घरातल्या स्त्रिया एकतर आपल्या शेजारीण किंवा बाहेर आपल्या मैत्रिणींशी, किंवा बाकीच्या स्त्रियांशी गप्पा तरी मारत असायच्या, नाहीतर बाहेर कुठे फिरायला जायच्या. सहसा मुलांना घेऊन बागेत जाणं त्यांना जास्त आवडायचं त्यामुळे संध्याकाळ म्हणजे नुसता गोंधळ , मज्जा , मस्ती असायची. अंधार झाला की घरी यायचं. मग मुल अभ्यासाला लागायची , शाळेत दिलेला गृहपाठ करायची.आणि घरातील गृहिणी स्वयंपाक करायच्या, घरातल्या इतर सदस्यांशी गप्पा मारायच्या. कित्येक स्त्रिया तर मुलांना स्वयंपाक करत करत शिकवायच्या सुद्धा, आणि मग रात्री एकत्र जेवण. अशी ही सुंदर संध्याकाळ आठवली की खरंच छान वाटत.
त्या नंतर टीव्ही या क्षेत्रात क्रांती झाली आणि एका चॅनल वरून अक्षरशः शेकडो चॅनल्स नवीन आली. पूर्वी ही क्रांती काही मोठ्या शहरांन पुरतीच होती. पुन्हा त्यात डिश हा प्रकार आला आणि ही शेकडो चॅनल्स खेड्यापाड्या पर्यंत पोहचली. प्रगती झाली यात आनंद आहेच. पण या मार्फत मालिका नावाचं एक व्यसन प्रत्येक घरात शिरलं. खासकरून स्त्रियांना याची सर्वाधिक लागण झाली. व्यसन हा शब्द आपण सहसा दारूच व्यसन , सिगरेटच व्यसन असं गृहीत धरतो. पण हे ‘मालिकेचं व्यसन’ खूप लोकांना accept करुन घेणं थोड अवघड जाईल हे मात्र नक्की. पण याला व्यसन का म्हणायचं याची काही कारणही आहेत. जसं की, एखाद्या मालिकेत स्वतःला एवढं हरवून घ्यायचं की समोर कोण आलं गेलं तरी कळतं नाही, एखाद दिवशी मालिका पाहणं जमलं नाही तर उगाच बैचेन होणं, त्या मालिकेतील गोष्टींचा विचार करत बसणं, पुढं काय होईल याबद्दल आपल्या मैत्रिणी सोबत चर्चा करत बसणं, एखादा दुःखद प्रसंग मालिकेत झाला तर स्वतःही उदास होणं. या सगळ्या गोष्टी व्यसन म्हणाव्या नाहीतर अजून काय म्हणायचं हे जाणकारांनी सांगावं. जसं की , दारूडाल्या दारू नाही मिळाली की तो बैचेन होतो , चिडचिड करतो, तसच काहीस या मालिका नावाचं व्यसन लागलेली माणसं करतात.
या मालिका एपिसोड वर एपिसोड्स दाखवतात ,पण यामध्ये, पहिल्या भागाचा आणि सद्य भागाचा काडीचाही संबंध नसलेल्या या बिनबुडाच्या मालिका पाहत बसणं कितपत योग्य आहे, याचा ज्याने त्याने विचार करावा हे मात्र नक्की. त्यातून आपल्याला घेण्यासारख काय आहे याचाही विचार करावा. वाद विवाद , अनैतिक संबंध, नवरा बायको यांचे वाद, कुरघोडी, मारामारी ,अपमान द्वेष , मत्सर या असल्या विचारांच्या मालिका पाहत बसणं म्हणजे आपल्या विचारांना तिलांजली दिल्या सारखं आहे. आपणही आता यांच्या सारखा विचार तर करत नाहीत ना .!! याचाही विचार करण्याची वेळ आता आली आहे. खासकरून स्त्री वर्गाने याचा विचार मनापासून करावा. फावल्या वेळेत एखादी आपल्याला , आपल्या मनाला आनंद देणारी, काहीतरी आपल्याला नवे चांगले संस्कार शिकवणारी मालिका पाहावी हे मात्र नक्की. पण एकच मालिका, ती दिवसभरात केव्हाही फावल्या वेळात. कारण मनोरंजन आणि व्यसन यात फरक आहे.
आज ते व्यसन एवढं वाढलं आहे की , स्त्रिया संध्याकाळचा स्वयंपाक सकाळीच करून ठेवू लागल्या आहेत, का तर ..!! संध्याकाळी मालिका पाहताना व्यत्यय नको, कोणी मोबाईल बंद करून मालिका पाहू लागल्या , लाईट गेली तर ऑनलाईन मालिका पाहू लागल्या , रिपीट टेलिकास्ट पण तेवढ्याच उत्सुकतेने पाहू लागल्या , एक मालिका संपली तर दुसरी लगेच , एका मालिकेने निरोप घेतला , तर लगेच दुसरी , पण मालिका बघायचं काही सोडायला तयार नाहीत. मग त्यात काय दाखवतात याच्याशी काहीएक घेणं देणं नाही. कोणी आले काय, गेले काय ,काही कळत नाही. त्यामुळे असल्या टुकार मालिका पाहत बसण्यापेक्षा एखाद उत्तम पुस्तक वाचणं केव्हाही चांगला पर्याय ठरू शकतो. पण खेड्यापाड्यांत ही हीच परिस्थिती झाली. मोठ्या शहरातल्या लोकांन सारखे खेड्यातही दिवसरात्र दरवाजे लोटून घेऊ लागले. चावडीवर पोर दिसेनाशी झाली. स्त्रिया टीव्हीला एवढ्या चिकटल्या, की कोणाशी बोलणं सुधा लवकर होईना किंवा अस म्हणा की दुसरं काही दिसतच नाही. सगळी एकलकोंडी झाली.
तुम्ही मनाला विचारा, खरंच आता ती संध्याकाळ तेवढी रम्य राहिली का? उत्तर तुम्हाला नक्की मिळून जाईल. या मालिकेच्या नादात आपण सुंदर सूर्यास्त गच्चीवर जाऊन पाहणं ही विसरलो , आपल्याच मुलांचं संगोपन करणं विसरलो , मुल आपल्यालाच उद्धट बोलू लागली त्याच मालिकेतल्या लोकांसारख, सासू सूना एकमेकांना त्याच नजरेतून पाहू लागल्या, संध्याकाळ एकटी झाली. असं वाटत की आपण स्वतःला हरवून बसलो आहोत, या नाटकी दुनियेत , या कित्येक चॅनल्सच्या नादात, आपण विचारशून्य झालो आहोत. पण यात फायदा आपला काहीच नाही, आपल्या अमूल्य वेळेची नासाडी एवढंच झालं. आपल्या नादात, व्यसनात चॅनल्स पैश्यात खेळू लागली, एकाची दोन चॅनल्स करू लागली आणि आपण टीव्हीचे हाफ्ते फेडत आपला वेळ वाया घालवू लागलो, त्यातून बाहेर येण्याची गरज आहे. कारण आजही परिस्तिथी तेवढी वाईट नाही. मनोरंजन असावं , मनाला आनंद भेटावा, आपल्या विचारांना त्याची गरजही आहे ,पण ते कोणत्या मार्गाने होत आहे याचा विचार करावा. मालिका कोणती पाहावी हेही विचार करावा , कारण फिल्म्स , मालिका आपल्या मनावर खोल परिणाम करत असतात. आपल्या सोबत नकळत आपली लहान मूलही या मालिका पाहात असतात, त्यातून खरंच काही शिकण्यासारखं चांगलं असेल तर नक्की पाहाव्या पण त्यातून फक्त गाळचं भेटणार असेल, तर बंद कराव पाहणं, कारण या असल्या गोष्टींचा प्रभाव लहान मुलांवर लवकर होतो. लक्षात ठेवा .!! आपल्या मुलांना चित्रपटातील गाण्या ऐवजी शुभंकरोती , पसायदान , मनाचे श्लोक म्हणायला शिकवा. त्यांना घडवण्यात आपला वेळ घालवा . ना की मालिका नावाचं व्यसन लागून फुकट वेळ बर्बाद करणं.
शेवटी निर्णय तुमचा आहे .!! मनोरंजन हवं आहे , की एक व्यसन .!!!
प्रत्येक पाऊल ध्येयाच्या वाटेवरती असताना .!!तू किती वेळा पडलास !!! याचा विचार करू नकोस .!! किती वेळा उभा राहिलास याचाही विचार करू नकोस ..!! चालणाऱ्या मार्गावरती कुठे कोणासाठी थांबत बसू नकोस ..!!! कोण काय म्हणत आहे..!!! हे ऐकत बसू नकोस !!! …
लक्षात ठेव ..!! तुझे प्रत्येक पाऊल त्या ध्येयाकडे जाणारचं असायला हवं !!! ….. हा येतील कित्येक अडथळे ..!! पण त्यांना पार करायलाच हवं !!! यशाची गोडी चाखायची असेल, तर थोडं कठोर व्हायलाचं हवं ..!!..
कारणं. .. त्या ध्येयाच्या मार्गावर चालणारे आपण एकटे कधीच नसतो ..!!
आपल्या सारखा प्रयत्न करणारा नक्कीच कोणीतरी असतो .. आपल्या सारखी स्वप्न पाहणारा नक्कीच कुठेतरी प्रयत्न करत असतो … म्हणूनच आपण जिथे थांबू तिथेच कोणी आपल्या पुढे निघून जाऊ शकत .. ! जे आपल्याला हवं ते दुसऱ्याला मिळू शकत ..!! …
मग .. तेव्हा मनात एवढाच विचार येईल ..!! की थोडा अजून प्रयत्न केला असता..!!तर आज कदाचित वेगळं पाहता येईल ..!! … पण तो फक्त एकच विचार येऊ जाईल !! की थोडा अजून प्रयत्न केला असता तर .?? !! फक्त एक विचार आयुष्य बदलून जाईल .. !!!….
म्हणूनच इथे कोणतीही कारण नको .!!! इथे फक्त लढण्याची ताकद हवी..!! इथे हात बांधून बसणं नको …!! दोन्ही हात खोलून प्रयत्नांची पराकाष्ठा हवी..!!! कारण ..
इथ फक्त लढायच आहे !! इथ फक्त जिंकायचं आहे ..!! ध्येय आपलं मिळवायचं ..! थोड गमावयाच आहे.!! आणि खूप काही मिळवायचं आहे !! हो !! याच रस्त्यावर चालायचं आहे !! जिथे कोणतही कारण नाही ..! हारण्याची भीती मनात नाही…!! बस सर्व ताकदीने उठायचं !! आणि जिंकायचं आहे !!
इथे आपणच आपल्याला शोधायचं आहे !! .. कारण ..
“पडणाऱ्यास हसतात सारे उगाच खचून जाऊ नकोस जगा वेगळे चालताना मग भीती कोणती बाळगू नकोस
अरे बोलू दे बोलणाऱ्यास तू त्यांचं ऐकत बसू नकोस घे मशाल हाती नव्याने आता कुठे थांबत बसू नकोस
कैक दगड लागतील पायास विचार तू तुझा बदलू नकोस ध्येयाच्या या वाटेवरती आता आता डगमगून जाऊ नकोस
कसे, कुठे कधी नी काय याचा विचार करत राहू नकोस यशाच्या जवळ जाण्यास आता वाट कोणाची पाहत थांबू नकोस
जिंकलो, हरलो यात उगाच स्वतःस तु गुंतवून घेऊ नकोस जिद्द , चिकाटी प्रयत्न यात कुठेच कमी पडू नकोस
मार्ग एक, ध्येय एक दुसरा विचार कोणता करू नकोस उठ !! लढ , धावत जा ध्येयाकडे !!! ही आग मनातली विजवू नकोस ..!!”
“विठू चरणी आज ,दुमदुमली पंढरी साद एक होता, भरली ती पंढरी एक ध्यास , एक ओढ , चंद्रभागेच्या त्या तीरी विठ्ठल विठ्ठल नामात सारी, तल्लीन ही पंढरी
उभा तो विठू सावळा, एका त्या विठेवरी तहान भूक , उन्ह नी वारा , विसरले ते वारकरी भेटीस त्या विठ्ठलाच्या, आले ज्ञानोबा माउली टाळ मृदंग वाजत आज, हरवली ती पंढरी
एक भाव , एक मन ,गाते ती पंढरी तुकोबांचे अभंग सारे , बोलते ही पंढरी व्यापून सारे आकाश, आपुली ही पंढरी नाव घेता विठू रायाचे , नजरेत एक पंढरी
