श्रीगणेशाय नमः ॥
कमगजविदारकपंचानना । क्रोधजलदविध्वंसप्रभंजना ।
मदतमहारका चंडकिरणा । चंद्रशेखरा वृषभध्वजा ॥ १ ॥
मत्सरदुर्धरविपिनदहना । दंभनगच्छेदका सहस्रनयना ।
अहंकारअंधकारसुरमर्दना । धर्मवर्धना भालनेत्रा ॥ २ ॥
आनंदकैलासनगविहारा । निगमागमवंद्या सुहास्यवक्रा ।
दक्षमखदलना आनंदसमुद्रा । ब्रह्मानंदा दयानिधे ॥ ३ ॥
नवमाध्यायाचे अंतीं । उद्धरिला शबर सिंहकेतनृपती ।
यावरी सूत शौनकादिकांप्रती । नैमिषारण्यीं सांगत ॥ ४ ॥
आनर्तदेशीं वास्तव्य करीत । एक द्विज नामें देवरथ ।
वेदाध्ययनीं शास्त्ररत । पंडित आणि वंशज होय ॥ ५ ॥
त्याची कन्या चातुर्यखाणी । शारदा नामें कमलनयनी ।
जिचें स्वरुप देखोनी । जन होती तटस्थ ॥ ६ ॥
तंव ते झाली द्वादशवर्षी । पित्यानें लग्न करुनि संभ्रमेसीं ।
पद्मनाभद्विजासी । देता झाला विधियुक्त ॥ ७ ॥
तोही परम अधीत ब्राह्मण । सभाग्य आणि वेदसंपन्न ।
जयाची विद्या पाहोन । राजे होती तटस्थ ॥ ८ ॥
लग्नसोहळा जाहलियावरी । कांहीं दिवस होता श्र्वशुरघरीं ।
सायंकाळीं नदीतीरीं । संध्यावंदनासी तो गेला ॥ ९ ॥
परतोन येतां अंधार । पायास झोंबला दुर्धर विखार ।
तेथेंच पडिलें कलेवर । नगरांत हाक जाहली ॥ १० ॥
मातापित्यासमवेत । शारदा धांवोनि आली तेथ ।
गतप्राण देखोनि प्राणनाथ । शरीर घालीत धरणीवरी ॥ ११ ॥
म्हणे विद्याधनाचें सतेज । आजि बुडालें माझें जहाज ।
वोस पडली सेज । बोलें गुज कोणासीं ॥ १२ ॥
माझें बुडालें भांडार । सर्परुपें वरी पडला तस्कर ।
दग्ध झालीं आभरणें समग्र । म्हणोनि टाकी तोडोनियां ॥ १३ ॥
देखोनि शारदेची करुणा । अश्रु आले जनांचिया नयनां ।
म्हणती अहा पशुपते भाललोचना । हे आतां करील काय ॥ १४ ॥
मग त्या विप्राचें करुनि दहन । माता पिता बंधु आप्तजन ।
शारदेशी संगे घेऊन ॥ सदानाप्रति गेले ते ॥ १५ ॥
कित्येक दिवस झालियावरी । घरचीं कार्यास गेलीं बाहेरी ।
शारदा एकली मंदिरीं । तंव एकअपूर्व वर्तलें ॥ १६ ॥
नैध्रुव नामें ऋषीश्र्वर । वृद्ध तपस्वी गेले नेत्र ।
शिष्य हातीं धरोनि पवित्र । सदना आला शारदेच्या ॥ १७ ॥
शारदा आसन देऊनि सत्वर । पूजन करोनि करी नमस्कार ।
नैध्रुव म्हणे सौभाग्य वाढो अपार । हो तुज पुत्र वेदवक्ता ॥ १८ ॥
विप्रास न दिसे केवळ अंध । अमोर्घ वदला आशीर्वाद ।
हांसोनि शारदा करी खेद । शोक करी दुःखभरें ॥ १९ ॥
म्हणे हें अघटित घडे केवीं पूर्ण । सांगितलें पूर्ववर्तमान ।
नैध्रुव म्हणे माझें वचन । असत्य नोहे कल्पांतीं ॥ २० ॥
माझे जिव्हेबाहेर आलें । तें माघारें न सरे कदाकाळें ।
माझें तपानुष्ठान वेगळें । अघटित तेंचि घडवीन ॥ २१ ॥
घरचीं बाहेरुनि आलीं त्वरित । माता पिता बंधु समस्त ।
समूळ कळला वृत्तांत । म्हणती विपरीत केवीं घडे ॥ २२ ॥
ऋषीचा आशीर्वाद अमोघ पवित्र । क्षणें रंकाचा करी सहस्रनेत्र ।
शापें न लागतां क्षणमात्र । कुळासहित संहारीत ॥ २३ ॥
शापबळेंचि विशेष । सर्प केला राजा नहुष ।
यादवकुळ निःशेष । भस्म झालें ब्रह्मशापें ॥ २४ ॥
ब्राह्मणीं क्षोभोनि निर्धारीं । शुक्राची संपत्ति घातली सागरीं ।
ब्रह्मशापें मुरारी । अंबऋषीचे जन्म घेत ॥ २५ ॥
विधिहरिहर चिंत्तीं । ब्रह्मशापाचे भय वाहती ।
विप्रशापें राव परिक्षिती । भस्म झाला क्षणार्धें ॥ २६ ॥
जमदग्नीचा क्रोध परम । चौघे पुत्र केले भस्म ।
स्रिया असतां पांडुराजसत्तम । भोग नाहीं सर्वदा ॥ २७ ॥
विप्रशापाची नवलगती । साठ सहस्र सागर जळती ।
कुबेरपुत्र वृक्ष होती । नारदशापेंकरोनियां ॥ २८ ॥
कृष्णासहित यादवकुळ । ब्रह्मशापें भस्म झालें सकळ ।
दंडकाऐसा नृपाळ । क्षणमात्रें दग्ध केला ॥ २९ ॥
ब्रह्मशाप परम दृढ । नृगराज केला सरड ।
धराधरशत्रु बळप्रचंड । सहस्रभगें त्या अंगीं ॥ ३० ॥
क्षयरोगी केला अत्रिनंदन । मेदिनीवसनाचें केलें आचमन ।
शाप देवोनि सूर्यनंदन । दासीपुत्र केला पैं ॥ ३१ ॥
पाषाणाचे करिती देव । रंकाचेही करिती राव ।
मंत्राक्षता टाकितां नवपल्लव । कोरड्या काष्ठा फुटेल कीं ॥ ३२ ॥
ब्राह्मण थोर त्रिजगतीं । हें ब्रह्मांड मोडोनि पुन्हां घडती ।
यावरी नैध्रुव तियेप्रती । बोलता झाला तें ऐका ॥ ३३ ॥
म्हणे ऐकें शारदे यथार्थ । तूं धरीं उमामहेशव्रत ।
षडक्षरमंत्र विधियुक्त । नित्य जप करावा ॥ ३४ ॥
म्हणे या व्रताचें फळ होय पूर्ण । तंववरी मी येथेंचि राहीन ।
मग त्याच्या अंगणांत मठ करुन । राहाता झाला नैध्रुव तो ॥ ३५ ॥
म्हणे व्रताचा आरंभ प्रेमेंसी । करावा जाण चैत्रमासीं ।
अथवा मार्गशीर्षेंसी । शुक्लपक्षीं करावा ॥ ३६ ॥
पाहोनि सुमुहूर्त सोमवार । अष्टमी चतुर्दशी परिकर ।
पूजावा उमामहेश्र्वर । एक संवत्सर नेमेंसी ॥ ३७ ॥
गुरुवचन शारदा ऐकोन । तैसेंचि करी न पडे न्यून ।
नैध्रुवगुरुपासून । षडक्षर मंत्र घेतला ॥ ३८ ॥
दिव्य शिवमंदिर करुन । वरी दिधलें शुभ्र वितान ।
चारी स्तंभ शोभायमान । नानाफळें शोभताती ॥ ३९ ॥
अष्टगंधें सुवाससुमनें । भूमी शोधूनि रंगमाळा आस्तरणें ।
षोडशवर्ण यंत्र करणें । अष्टदळें तयामाजी ॥ ४० ॥
तयांमाजी चतुर्दळ । त्यावरी घालोनि तांदूळ ।
वरी घट स्थापूनि अढळ । शोभा बहुत आणिजे ॥ ४१ ॥
उमामहेश प्रतिमा दोन्ही । स्थापिजे सुवर्णाच्या करोनी ।
मग एकनिष्ठा धरनि । षोडशोपचारीं पूजिजे ॥ ४२ ॥
यथासांग ब्राह्मणसंतर्पण । सुवासिनी पूजिजे प्रीतीकरुन ।
षड्रस चतुर्विध अन्न । द्यावें भोजन तृप्तीवरी ॥ ४३ ॥
पुराणश्रवण कीर्तन । येणेंचि करावें जागरण ।
गुरुवचनीं विश्र्वास पूर्ण । धेुनि वर्तणें सर्वदा ॥ ४४ ॥
कुंदेंदुवर्ण केवळ । कर्पूरगौर पयःफेनधवल ।
ज्योतिर्मय शुभ्र तेजाळ । रजतवर्ण निर्मळ जो॥ ४५ ॥
सूर्यकोटिसम तेज विरजित । शुभ्र आभरणीं भूषित ।
जगदानंदकंद गुणातीत। स्वर्धुनीं विराजित मस्तकीं ॥ ४६ ॥
शुभ्रजटामुकुटमंडित । सर्प मणियुक्त विराजित।
किशोरचंद्र भाळीं मिरवत । भस्मचर्चित शुभ्र दिसे ॥ ४७ ॥
उन्मीलित भाललोचन । केयूरांगद शुभ्र वीरकंकण ।
मुंडमाळा शोभायमान । दिसती लोचन सूर्येंदुवत ॥ ४८ ॥
दिव्यगरुडपाचूहूनि वरिष्ठ । विराजमान दिसे नीलकंठ ।
दशभुज आयुधें सघट । झळकती प्रळयचपळेंऐसीं ॥ ४९ ॥
खट्वांग त्रिशूळ कपाल डमरु । अंकुश पाश घंटा नागधरु ।
पिनाक पाशुपत कमलतेजाकारु । शुभ्रवर्ण आयुधें ॥ ५० ॥
शुभ्र तेजस्वी शार्दूलचर्मवसन । शुभ्र स्फटिकवर्ण गजाजिन ।
मणिमय शुभ्र सिंहासन । नाना रत्नें विराजित ॥ ५१ ॥
कैलासगिरी शुभ्रवर्ण । वरी मंडप शुभ्र सहस्रयोजन ।
स्तंभविरहित सहस्रकिरण । गगनीं जेवी प्रकाशे पैं ॥ ५२ ॥
ऐरावताहूनि विशाळ शुभ्र । पुढें शोभे नंदिकेश्र्वर ।
मणिमय कुंडलें सुंदर । शेष तक्षक झळकती ॥ ५३ ॥
ब्रह्मानंदसुख मुरोन । ओतिलें शिवस्वरुप सगुण ।
आतां भवानीचें ध्यान । शारदा ध्यानीं आणीत ॥ ५४ ॥
बाला तन्वंगीं सुंदर । विराजमान चंद्रशेखर ।
चतुर्भुज पाशांकुशधर । गदापद्मयुक्त जे ॥ ५५ ॥
सुरतरुसुमनमाळायुक्त । मल्लिकाबकुळकमळीं विराजित ।
इभमुक्तावतंस डोलत । शोभा अद्भुत कोण वर्णी ॥ ५६ ॥
हरिमध्या भुजंगवेणी । जलजवदना आकर्णनयनीं ।
द्वादशादित्यशोभा जघनीं । कांचीवरी झळकतसे ॥ ५७ ॥
मागें स्रिया वर्णिल्या बहुत । निःसीमरुपलक्षणयुक्य ।
ओंवाळूनि टाकाव्या समस्त । जिच्या पादांगुष्ठावरुनी ॥ ५८ ॥
कोटिमन्मथशोभा साजिरी । त्रिभुवन जननी त्रिौरसुंदरी ।
ब्रह्मांड फोडोनियां वरी । आंगींचा सुवास धांवत ॥ ५९ ॥
पदमुद्रा जेथें उमटती । तेथें आतक्तकमळें उगवती ।
द्विजपंक्तीचा रंग पडतां क्षितीं । खडे होती दिव्यमणि ॥ ६०॥
या ब्रह्मांडमंडपांत देख । ऐसें स्वरुप नाहीं आणिक ।
शशि मित्र द्विमुख । जिच्या तेजें शोभती ॥ ६१ ॥
विधिशक्रादि बाळें अज्ञान । स्नेहें निजगर्भी करी पाळण ।
समस्त त्रिभुवनलावण्य । ओतिलें स्वरुप देवीचें ॥ ६२ ॥
विशाल ताटंके प्रभा घन । ओतिलीं शशिमित्रतेज गाळून ।
गंडस्थळीं प्रभा पूर्ण । पडली झळके अत्यंत ॥ ६३ ॥
बिबाधर अतिरक्त । नासिकींचें वरी डोलता मुक्त ।
प्रवाळचि केवळ भासत । तेज अमित न वर्णवे ॥ ६४ ॥
नेत्रांजनप्रभा पडली मुक्तशिरीं । तों गुंजऐसें दिसे क्षणभरी ।
जगन्माता हास्य करी । तो रंग दिसे शुभ्र मागुती ॥ ६५ ॥
ओळीनें बैसल्या हंसपंक्ती । तैसे द्विज हांसतां झळकती ।
मुक्तशुभ्रवर्ण मागुती । हैमवतीचे झळकती ॥ ६६ ॥
दंतपंक्ती शुभ्र अत्यंत । अधरप्रभेनें आरक्त भासत ।
डाळिंबबीज पक्व शोभत । क्षणैक तैसें दीसती ॥ ६७ ॥
कंठींचे मुक्ताहार संपूर्ण । दिसती इंद्रनीळासमान ।
श्यामलांगप्रभा दैदीप्यमान । मुक्तांमाजी बिंबली ॥ ६८ ॥
कमंडलु तेजस्वी सुंदर । तेवीं विश्र्वजननीचे पयोधर ।
कुमार आणि इभवक्र । ज्यांतील अमृत प्राशिती ॥ ६९ ॥
प्रळयचपळा गाळोनि समग्र । रंगविलें वाटे देवीचें अंबर ।
मुक्तालग कंचुकी प्रभाकर । बाहुभूषणें झळकती ॥ ७० ॥
इंद्रनीलकीलवर्णी । लीलावेषधारिणी ।
भक्तानुग्रहकारिणी । प्रलयरुपिणी आदिमाता ॥ ७१ ॥
आदिपुरुषाची ज्ञानकळा । घडी मोडी ब्रह्मांडमाळा ।
जिचें स्वरुप पाहातां डोळां । जाश्र्वनीळा धणी न पुरे ॥ ७२ ॥
कृत्तिकापुंज झळके गगनीं । तैसे जलजघोंस डोलती कर्णी ।
अरुणसंध्यारागा उणें आणी । कुंकुमरेखा आरक्तपणें ॥ ७३ ॥
विश्र्वप्रलयीं शिव सगुणपण । टाकोनि होतां तत्काळ निर्गुण ।
परी तिचे सौभाग्य गहन । ताटंककुंकुममहिमा हा ॥ ७४ ॥
दोन वेळां वरिलें कर्पूरगौरा । भवानीनें लाविला कपाळीं बिजवरा ।
तांबूलरेखांकितवदनचंद्रा । अपार कवी वर्णिती ॥ ७५ ॥
प्रयागीं त्रिवेणी जैसी । अंबेची वेणी शोभे तैसी ।
कृष्णवर्ण कुरळ निश्र्चयेंसीं । आदित्यनंदिनी होय ते ॥ ७६ ॥
शुभ्र हार गुंफिला दिव्यसुमनीं । तेचि ब्रह्मांडावरुनि स्वर्धुनी ।
माजी आरक्तपुष्पें दिसती नयनीं । पद्मजनंदिनी गुप्त ते ॥ ७७ ॥
मूद राखडी मच्छकच्छादि अलंकार । हे प्रयागीं तळपती जळचर ।
केशाग्रीं गुच्छ विशाळ थोर । सागराकार शोभती ॥ ७८ ॥
काय ब्रह्मांडें गुंफिली सकळ । तेचि डोलत मोहनमाळ ।
जीचशिव दोन्ही तेजाळ । आवरोनि धरिले दोन पक्षी ॥ ७९ ॥
अक्षय सौभाग्य नव्हे खंडन । म्हणून वज्रचूडेमंडित कर जाण ।
दशांगुळीं मुद्रिका बंधु जनार्दन । दशावतार नटलासे ॥ ८० ॥
पायीं नेपुरें पैंजण । गर्जतां शिव समाधि विसरुन ।
पाहे मुखचंद्र सावधान । नेत्रचकोरें करोनियां ॥ ८१ ॥
भक्त जे कां एकनिष्ठ । पायीं दोल्हारे जोडवीं अनुवट ।
ऐसें स्वरुप वरिष्ठ । शारदा ध्यात ब्र्ह्मानंदें ॥ ८२ ॥
ऐसें एक संवत्सरपर्यंत । आचरली उमामहेश्र्वरव्रत ।
नैध्रुव उद्यापन करवित । यथाविधिप्रमाणें ॥ ८३ ॥
अकरा शतें दंपत्य । वस्त्रअलंकारदक्षिणायुक्त ।
पूजोनि शारदा हर्षभरित । तंव रवि अस्त पावला ॥ ८४ ॥
जप ध्यान कीर्तन करीत । शारदा गुरुजवळी बैसत ।
अर्धयामिनी झालिया अकस्मात । भवानी तेथें प्रगटली ॥ ८५ ॥
असंभाव्य तेज देखोनी । नैध्रुवासी नेत्र आले तेचि क्षणीं ।
नैध्रुव शारदा लागती चरणीं । प्रेमभावेंकरुनियां ॥ ८६ ॥
देवीचें करिती स्तवन । उभे ठाकती कर जोडून ।
परी त्या दोघांवांचून । आणिक कोणी न देखती ॥ ८७ ॥
जय जय भवानी जगदंबे । मूळप्रकृतिप्रणवस्वयंभे ।
ब्रह्मानंदपददायिनी सर्वारंभे । चिद्विलासिनी तूं माये ॥ ८८ ॥
धराधरेंद्रनंदिनी । सौभाग्यसरिते हेरंबजननी ।
भक्तहृदयारविंदचिन्मयखाणी । वेदपुराणीं वंद्य तूं ॥ ८९ ॥
तुझिये कृपें निश्र्चितीं । गर्भांधासीं नेत्र येती ।
मागें सांडूनि पवनगती । पांगुळ धांवती कृपें तुझ्या ॥ ९० ॥
मुके होतील वाचाळ । मूर्ख पंडित होय तात्काळ ।
रत्नें होती सिकताहरळ । गारा होती चिंतामणी ॥ ९१ ॥
भवभयहारके भवानी । भक्तपाळके मनोल्हासिनी ।
वेदमाते द्विजजनरंजनी । वेधले ध्यानीं ब्रह्मादिक ॥ ९२ ॥
त्रिपुरसुंदरी त्रिभुवनजननी । दोषत्रयहारके त्रितापशमनी ।
त्रिकाळ जे सादर तव ध्यानीं । त्रिदेहविरहित ते ॥ ९३ ॥
शिवमानससरोवरमराळिके । जय जय विज्ञानचंपककळिके ।
सकळ ऐश्र्वर्यकल्याणदायके । सर्वव्यापके मृडानी ॥ ९४ ॥
ऐसें ऐकतां सुप्रसन्न । देवी म्हणे माग वरदान ।
नैध्रुवें वृत्तांत मुळींहून । शारदेचा सांगितला ॥ ९५ ॥
मम मुखांतूनि वचन आलें । तें अंबे पाहिजे सत्य केलें ।
तुवां जरी मनीं धरिलें । तरी काय एक न करिसी ॥ ९६ ॥
यावरी शिवजाया बोले वचना । हे शारदा पूर्वी शुभानना ।
द्रविडदेशीं विप्रकन्या । नाम भामिनी इयेचें ॥ ९७ ॥
इच्या भ्रतारासी स्रिया दोघीजणी । ही धाकुटी प्रिया मृदुभाषिणी ।
इणें वर वश करोनी । वडील कामिनी विघडविली ॥ ९८ ॥
शेजारीं एक जार होता । तो ईस बहुत दिवस जपत असतां ।
एकांत पाहोन इच्या हाता । धरिता झाला दुर्बुद्धि ॥ ९९ ॥
इणें नेत्र करोनि आरक्त । झिटकाविला तो जार पतित ।
मग तो होवोनि खेदयुक्त । गृहासी गेला दुरात्मा ॥ १०० ॥
इचें त्यासी लागलें ध्यान । सुरतआलिंगन आठवून ।
इच्या ध्यासेंकरुन । तो जार मृत्यु पावला ॥ १०१ ॥
ईस विधवा हो म्हणून । इच्या सवतीनें शापिलें दारुण ।
मग तीही पावली मरण । इच्या दुःखेंकरुनियां ॥ १०२ ॥
मग हेही काळें मृत्यु पावली । तेचि शारदा हे जन्मली ।
पूर्वीच्या जारें ईस वरिली । ये जन्मीं जाण निर्धारें ॥ १०३ ॥
तोचि पद्मनाभ ब्राह्मण । गेला इसीं दावा साधून ।
इचा पूर्वजन्मींचा भ्रतार जाण । द्रविडदेशीं आहे आतां ॥ १०४ ॥
तीनशेंसाठ योजन । येथोनि दूर आहे ब्राह्मण ।
स्रीहीन इचें स्वरुप आठवून । तळमळीत सर्वदा ॥ १०५ ॥
तो ईस स्वप्नामध्यें नित्य येवोन । भोग देईल प्रीतीकरुन ।
जागृतीहूनि विशेष जाण । सुख होईल इयेतें ॥ १०६ ॥
ऐसे लोटतां बहुत दिवस । पुत्र एक होईल शारदेस ।
शारदानंदन नाम तयास । लोकीं विख्यात जाण पां ॥ १०७ ॥
ईस नित्य भोगीं होईल जो हरिख । तैसाच विप्र पावेल सुख ।
स्वप्नानंदें विशेष देख । तृप्ति होईल निर्धारें ॥ १०८ ॥
ऐसें तयासी सांगोन । अंबा पावली अंतर्धान ।
त्यावरी शारदा नित्य स्वप्न । देखती झाली तैसेंचि ॥ १०९ ॥
तंव ती झाली गरोदर । जन निंदा करिती समग्र ।
दीर भावे सासू श्र्वशुर । आप्त सोयरे सर्व आले ॥ ११० ॥
देवीचें करणें अघटित । खदखदां जन हांसत ।
म्हणती हें केवीं घडे विपरीत । अंबा ईस भेटली कधीं ॥ १११ ॥
एक म्हणती कर्ण नासिक छेदून । बाहेर घाला खरारोहण करुन ।
तों आकाशवाणी बोले गर्जोन । सत्य गर्भ शारदेचा ॥ ११२ ॥
जन परम अमंगळ । म्हणती हे कापट्यवाणी सकळ ।
त्यांत एक वृद्ध होता पुण्यशीळ । वदता झाला तें ऐका ॥ ११३ ॥
ईश्र्वरी मायेचें अगम्य चरित्र । अघटित घडवी निर्धार ।
स्तंभेंविण धरिलें अंबर । कुंभिनी तरे जळावरी ॥ ११४ ॥
ग्रहगण भगणें विधु मित्र । यांस आहे कोणाचा आधार ।
सर्वदेहीं व्यापक परमेश्र्वर । परी शोधितां ठायीं न पडे ॥ ११५ ॥
परस्परें पंचभूतांसी वैर । तीं एकरुपें चालती कौतुक थोर ।
जननीगर्भीं जीव समग्र । रक्षितो कैसा पहा हो ॥ ११६ ॥
काय एक न करी जगन्नाथ । राजा पूर्वी यूपकेत ।
त्याचें जळीं पडलें रेत । तें जळ प्राशित वेश्या एक ॥ ११७ ॥
तितुकेनि झाली ते गर्भिणी । पुत्र प्रसवली उत्तमगुणी ।
विभांडकाचें रेत जळीं पडोनी । तें जळ हरिणी प्राशीत ॥ ११८ ॥
तोचि झाला ऋषिशृंगी । तेणें ख्याती केली दशरथयागीं ।
सौराष्ट्रराजा स्पर्शतां करें मृगी । दिव्य पुत्र प्रसवली ॥ ११९ ॥
सत्यवति मत्स्यगर्भसंभूत । तो मत्स्य राजपुत्र होत ।
महिषासुर दैत्य । नहिषीगर्भी जन्मला ॥ १२० ॥
कित्येक ऋषि करुणावंत । वचनमात्रें गर्भ राहत ।
रेवतीरमण जन्मत । रोहिणीपोटीं कैसा पां ॥ १२१ ॥
सांबाचे पोटीं मुसळ झालें । तें कोणी कैसें घातलें ।
कुंतीपोटीं पांडव जन्मले । पांच देवा समागमें ॥ १२२ ॥्
ऐसें बोलती वृद्धजन । तरी निंदा करिती दुर्जन ।
मागुती देववाणी झाली पूर्ण । ऐका वचन मूर्ख हो ॥ १२३ ॥
शारदेस कोणी असत्य म्हणती । तरी जिव्हा चिरोनी किडे पडती ।
ऐसे ऐकतां सात्विक सुमती । सत्य सत्य म्हणती त्रिवाचा ॥ १२४ ॥
कित्येक दुर्जन पुन्हां बोलत । हें सर्वही कापट्य असत्य ।
तों जिव्हा चिरोनि अकस्मात । किडे गळों लागले ॥ १२५ ॥
हें देखोनि सर्व जन । शारदेसी घालिती लोटांगण ।
म्हणती माते तूं सत्य पूर्ण । जानकीरेणुकेसारिखी ॥ १२६ ॥
मग तीस पुत्र झाला सतेज । लोक म्हणती शारदात्मज ।
वाढत जैसा द्विजराज । शुद्धद्वितीयेपासुनी ॥ १२७ ॥
उपनयन झालिया पूर्ण । आठवें वर्षीं वेदाध्ययन ।
चारी वेद षट्शास्त्रें जाण । मुखोद्गत पुराणें ॥ १२८ ॥
नवग्रहांत जैसा वासरमणी । तेवीं पंडितांत अग्रगणी ।
जेणें अनुष्ठानें पिनाकपाणी । प्रसन्न केला सर्वस्वें ॥ १२९ ॥
यावरी शारदा पुत्रसमवेत । लक्षूनि शिवरात्रिव्रत अद्भुत ।
गोकर्णक्षेत्राप्रति जात । यात्रा बहुत मिळाली ॥ १३० ॥
तों द्रविडदेशींचा ब्राह्मण । तोही आला यात्रेलागुन ।
परस्परें पाहून । कष्टीं होतीअंतरीं ॥ १३१ ॥
परस्परां कळली खूण । पूर्वी देवी बोलिली वचन ।
उमामहेश्र्वर व्रताचें पुण्य । अर्ध देईं पतीसी ॥ १३२ ॥
पुत्र देईं त्याचा त्यास । तूं त्यापासीं राहें चार मास ।
समागम न करी निःशेष । शिवपदासी पावसी ॥ १३३ ॥
मग शिवरात्रियात्रा करुन । भ्रतारासी केलें नमन ।
म्हणे हा घ्या आपुला नंदन । म्हणोनि करीं दीधला ॥ १३४ ॥
उमामहेश्र्वरव्रत । त्याचें अर्ध पुण्य देत ।
मग शारदा सवें जात । द्रविडदेशाप्रति तेव्हां ॥ १३५ ॥
शारदा व्रतस्थ पूर्ण । दुरुन पतीचें घे दर्शन ।
विख्यात झाला शारदानंदन । महापंडित पृथ्वीवरी ॥ १३६ ॥
तप आचरला अपार । मातृपितृभजनीं सादर ।
माता भवानी पिता शंकर । हेचि भावना तयाची ॥ १३७ ॥
जो न करी जनकजननींचें भजन । धिक् त्याचे तप ज्ञान ।
धिक् विद्या धिक् थोरपण । धिक् भाग्य तयाचें ॥ १३८ ॥
घरीं सांठवी स्रियेचे गोत । आणि मायबापां शिणवीत ।
अन्न नेदी बाहेर घालीत । शब्दबाणें हृदय भेदी ॥ १३९ ॥
तो जरी पढला षट्शास्त्र । परी अनामिकाहूनि अपवित्र ।
त्याचें न पहावें वक्र । विटाळ कदा न व्हावा ॥ १४० ॥
यद्यपि झाला स्पर्श जाण । तरी करावें सचैल स्नान ।
महादोषी तो कृतघ्न । यम दारुण गांजीत ॥ १४१ ॥
यावरी शारदेचा भ्रतार । महातपस्वी योगीश्र्वर ।
शरीर ठेवोनि परत्र । पावला तो शिवपदा ॥ १४२ ॥
शारदाही चिंतूनि मदनदहन । करी विधियुक्त सहगमन ।
पतीसमवेत कैलासभुवन । पावोनि सुखें राहिली ॥ १४३ ॥
शिवलीलामृत सुरस पूर्ण । किंवा हें दिव्य रसायन ।
भवरोगी सेवितां जाण । आरोग्य होऊन शिव होती ॥ १४४ ॥
जे मृत्युनें कवळिले सहज । त्यांसी नावडे हा रसराज ।
ज्यांचीं सुकृतें तेजःपुंज । तेचि अधिकारी येथींचे ॥ १४५ ॥
ब्रह्मानंदें श्रीधर । श्रोतयां विनवी जोडोनि कर ।
शिवलीलामृत निर्जर । तुम्हीं सेवा आदरें ॥ १४६ ॥
पुढील अध्यायीं सुरस कथा । पावन होय श्रोता वक्ता ।
मृडानीसहित शिव तत्त्वतां । पाठींराखीं सर्वार्थीं ॥ १४७ ॥
शिवलीलमृत ग्रंथ प्रचंड । स्कंदपुराण ब्रह्मोत्तरखंड ।
परिसोत सज्जन अखंड । दशमाध्याय गोड हा ॥ १४८ ॥
Around The Web
