श्रीशिवलिलामृत अध्याय पहिला || Devotional ||

श्रीगणेशाय नमः ।
श्रीसरस्वत्यैानमः ।
श्री गुरुभ्यो नमः ।
श्रीसांबसदाशिवाय नमः ।

ॐ नमोजी शिवा अपरिमिता । आदि अनादि मायातीता ।
पूर्णब्रह्मानंदशाश्र्वता । हेरंबताता जगद्गुरो ॥ १ ॥
ज्योतिर्मयस्वुपा पुराणपुरुषा । अनादिसिद्धा आनंदवनविलासा ।
मायाचक्रचाळका अविनाशा । अनंतवेषा जगत्पते ॥ २ ॥
जय जय विरुपाक्षा पंचवदना । कर्माध्यक्षा शुद्धचैतन्या ।
विश्रवंभरा कर्ममोचकगहना । मनोजदहना मनमोहन जो ॥ ३ ॥
भक्तवल्लभ तूं हिमनगजामात । भाललोचन नीलग्रीव उमानाथ ।
मस्तकीं स्वर्धुनी विराजित । जातिसुमनहारवत जी ॥ ४ ॥
पक्षिरथप्रिय त्रिपुरांतक । यक्षपतिमित्र प्रतापार्क ।
दक्षमखविध्वंसक मृगांक । निष्कलंक तव मस्तकीं ॥ ५ ॥
विशाळभाळ कर्पूरगौरवर्ण । काकोलभक्षक निजभक्तरक्षण ।
विश्र्वसाक्षी भस्मलेपन । भयमोचन भवहारक जो ॥ ६ ॥
जो सर्गस्थित्यंतकारण । त्रिशूलपाणी शार्दूलचर्मवसन ।
स्कंदतात सुहास्यवदन । मायाविपिनदहन जो ॥ ७ ॥
जो सच्चिदानंद निर्मळ । शिव शांत ज्ञानघन अचळ ।
जो भानुकोटितेज अढळ । सर्वकाळ व्यापक जो ॥ ८ ॥
सकलकलिमलदहन कल्मषमोचन । अनंत ब्रह्मांडनायक जगरक्षण ।
पद्मजतातमनरंजन । जननमरणनाशक जो ॥ ९ ॥
कमलोद्भव कमलावर । दशशतमुख दशशतकर ।
दशशतनेत्र सुर भूसुर । अहोरात्र ध्याती जया ॥ १० ॥
भव भवांतक भवानीवर । स्मशानवासी गिरां अगोचर ।
जो स्वर्धुनीतीरविहार । विश्र्वेश्र्वर काशीराज जो ॥ ११ ॥
व्योमहरण व्यालभूषण । जो गजदमन अंधकमर्दन ।
ॐकारमहाबलेश्र्वर आनंदघन । मदगर्वभंजन अज अजित जो ॥ १२ ॥
अमितगर्भ निगमागमनुत । जो दिगंबर अवयवरहित ।
उज्जयिनी महाकाळ कालातीत । स्मरणें कृतांतभय नाशी ॥ १३ ॥
दुरितकाननवैश्र्वानर । जो निजजनचित्तचकोतचंद्र ।
वेणुनृपवरमहत्पापहर । घृष्णेश्र्वर सनातन जो ॥ १४ ॥
जो उमाहृदयपंजरकीर । जो निजजनहृदयाब्जभ्रमर ।
तो सोमनाथ शशिशेखर । सौराष्ट्रदेशविहारी जो ॥ १५ ॥
कैरवलोचन करुणासमुद्र । रुद्राक्षभूषण रुद्रावतार ।
भीम भयानक भीमाशंकर । तपा पार नाहीं ज्याच्या ॥ १६ ॥
नागदमन नागभूषण । नागेंद्रकुंडल नागचर्मपरिधान ।
ज्योतिर्लिंग नागनाथ नागरक्षण । नागाननजनक जो ॥ १७ ॥
वृत्रारिशत्रुजनकवरदायक । बाणवल्लभ पंचबाणांतक ।
भवरोगवैद्य त्रिपुरहारक । वैजनाथ अत्यद्भुत जो ॥ १८ ॥
त्रिनयन त्रिगुणातीत । त्रितापशमन त्रिविधभेदरहित ।
त्र्यंबकराज त्रिदोषानलशांत । करुणाकर बलाहक जो ॥ १९ ॥
कामसिंधुरविदारक कंठीरव । जगदानंदकंद कृपार्णव ।
हिमनगवासी हैमवतीधव । हिमकेदार अभिनव जो ॥ २० ॥
पंचमुकुट मायामलहरण । निशिदिन गाती आम्नाय गुण ।
नाहीं जया आदि मध्य अवसान । मल्लिकार्जुन श्रीशैलवासी ॥ २१ ॥
जो शक्रारिजनकांतकप्रियकर । भूजासंतापहरण जोडोनि कर ।
जेथें तिष्ठत अहोरात्र । रामेश्र्वर जगद्गुरु ॥ २२ ॥
ऐसिया शिवा सर्वोत्तमा । अज अजित ब्रह्मानंदधामा ।
तुझा वर्णवया महिमा । निगमागमां अतर्क्य ॥ २३ ॥
ब्रह्मानंद म्हणे श्रीधर । तव गुणार्णव अगाध थोर ।
तेथें बुद्धि चित्त तर्क पोहणार । न पावती पार तत्त्वतां ॥ २४ ॥
कनकाद्रिसहित मेदिनीचें वजन । करावया ताजवा आणूं कोठून ।
व्योम सांठवे संपूर्ण । ऐसें सांठवण कोठून आणूं ॥ २५ ॥
मेदिनीवसनाचें जळ आणि सिकता । कोणत्या मापें मोजूं आतां ।
प्रकाशावया आदित्या । दिप सरता केवीं होय ॥ २६ ॥
धरित्रीचें करुनि पत्र । कुधर कज्जल जलधि मषीपात्र ।
सुरद्रुम लेखणी विचित्र । करुनि लिहीत कंजकन्या ॥ २७ ॥
तेही तेथें राहिली तटस्थ । तरी आतां केवीं करुं ग्रंथ ।
जरी तूं मनीं धरिसी यथार्थ । तरी काय एक न होय ॥ २८ ॥
द्वितीयेचा किशोर इंदु । त्यासी जीर्ण वाहती दिनबंधु ।
तैसे तुझे गुण करुणासिंधु । वर्णीतसें अल्पमती ॥ २९ ॥
सत्यवतीहृदयरत्नमराळ । भेदीत गेला तव गुणनिराळ ।
अंत नकळेचि समूळ । तोही तटस्थ राहिला ॥ ३० ॥
तेथें मी मंदमति किंकर । केवीं क्रमूं शकें महीमांबर ।
परी आत्मसार्थक करावया साचार । तव गुणार्णवीं मीन झालों ॥ ३१ ॥
ऐसे शब्द ऐकतां साचार । तोषला दाक्षायणीवर ।
म्हणे शिवलीलामृत ग्रंथ परिकर । आरंभीं रस भरीन मी ॥ ३२ ॥
जैसा धरुनि शिशूचा हात । अक्षरें लिहवी पंडित ।
तैसे तव मुखें मम गुण समस्त । सुरस अत्यंत बोलवीन मी ॥ ३३ ॥
श्रोतीं व्हावें सावधचित्त । स्कंदपुराणीं बोलिला श्रीशुकतात ।
अगाध शिवलीलामृत ग्रंथ । ब्रह्मोत्तरखंड जें ॥ ३४ ॥
नैमिषारण्यीं शौनकादिक सुमती । सूताप्रति प्रश्र्न करिती ।
तूं चिदाकाशींचा रोहिणीपति । करीं तृप्ति श्रवणचकोरां ॥ ३५ ॥
तुवां बहुत पुराणें सुरस । श्रीविष्णुलीला वर्णिल्या विशेष ।
अगाध महिमा आसपास । दशावतार वर्णिले ॥ ३६ ॥
भारत रामायण भागवत । ऐकतां श्रवण झाले तृप्त ।
परी शिवलीलामृत अद्भुत । श्रवणद्वारें प्राशन करुं ॥ ३७ ॥
यावरी वेदव्यासशिष्य सूत । म्हणे ऐका आतां देऊनि चित्त ।
शिवचरित्र परमाद्भुत । श्रवणें पातकपर्वत जळती ॥ ३८ ॥
आयुरारोग्य ऐश्र्वर्य अपार । संतति संपत्ति ज्ञानविचार ।
श्रवणमात्रें देणार । श्रीशंकर निजांगें ॥ ३९ ॥
सकळ तीर्थव्रतांचे फळ । महामखांचें श्रेय केवळ ।
देणार शिवचरित्र निर्मळ । श्रवणें कलिमल नासती ॥ ४० ॥
सकल यज्ञांमाजी जपयज्ञ थोर । म्हणाल जपावा कोणता मंत्र ।
तरी मंत्रराज शिवषडक्षर । बीजसहित जपावा ॥ ४१ ॥
दुजा मंत्र शिवपंचाक्षर । दोहींचे फळ एकचि साचार ।
उतरती संसारार्णवपार । ब्रह्मादिसुरऋषी हाचि जपती ॥ ४२ ॥
दारिद्र्य दुःख भय शोक । काम क्रोध द्वंद्व पातक ।
इतुक्यांसही संहारक । शिवतारक मंत्र जो ॥ ४३ ॥
तुष्टिपुष्टिधृतिकारण । मुनिनिर्जरांसी हाचि कल्याण ।
कर्ता मंत्रराज संपूर्ण । अगाध महिमा न वर्णवे ॥ ४४ ॥
नवग्रहांत वासरमणि थोर । तैसा मंत्रांत शिवपंचाक्षर ।
कमलोद्भव कमलावर । अहोरात्र हाचि जपती ॥ ४५ ॥
शास्त्रांमाजी वेदांत । तीर्थामाजी प्रयाग अद्भुत ।
महास्मशान क्षेत्रांत । मंत्रराज तैसा हा ॥ ४६ ॥
शस्त्रांमाजी पाशुपत । देवांमाजी कैलासनाथ ।
कनकाद्रि जैसा पर्वतांत । मंत्र पंचाक्षरी तेवीं हा ॥ ४७ ॥
केवळ परमतत्त्व चिन्मात्र । परब्रह्म हेंचि तारक मंत्र ।
तीर्थव्रतांचे संभार । ओंवाळूनि टाकावे ॥ ४८ ॥
हा मंत्र आत्मप्राप्ताची खाणी । कैवल्यमार्गीचा प्रकाशतरणी ।
अविद्याकाननदाह ब्रह्माग्नी । सनकादिक ज्ञानि हाचि जपती ॥ ४९ ॥
स्त्री शूद्र आदिकरुनी । हाचि जप मुख्य चहूं वर्णीं ।
गृहस्थ ब्रह्मचारी आदिकरुनी । दिवसरजनी जपावा ॥ ५० ॥
जागृतीं स्वप्नीं येता जातां । उभे असतां निद्रा करितां ।
कार्या जातां बोलतां भांडतां । सर्वदाही जपावा ॥ ५१ ॥
शिवमंत्र ध्वनिपंचानन । कर्णी आकर्णितां दोषावारण ।
उभेचि सांडिती प्राण । न लागतां क्षण भस्म होती ॥ ५२ ॥
न्यास मातृकाविधि आसन । न लागे जपावा प्रीतीकरुन ।
शिव शिव उच्चारिता पूर्ण । शंकर येऊनि पुढें उभा ॥ ५३ ॥
अखंड जपती जे हा मंत्र । त्यांसी निजांगे रक्षी त्रिनेत्र ।
आपुल्या अंगाची साउली करी पंचचक्र । अहोरात्र रक्षी तयां ॥ ५४ ॥
मंत्र जपकांलागुनी । शिव म्हणे मी तुमचा ऋणी ।
परी तो मंत्र गुरुमुखेंकरुनी । घेइंजे आधीं विधीनें ॥ ५५ ॥
गुरु करावा मुख्यवर्ण । भक्तिवैराग्यदिव्यज्ञान ।
सर्वज्ञ उदार दयाळ पूर्ण । या चिन्हेंकरुन मंडित जो ॥ ५६ ॥
मितभाषणी शांत दांत । अंगीं अमानित्व अदंभित्व ।
अहिंसक अतिविरक्त । तोचि गुरु करावा ॥ ५७ ॥
वर्णानां ब्राह्मणो गुरुः । हीं वेदवचनें निर्धारु ।
हा त्यापासोनि मंत्रोच्चारु । करुनि घ्यावा प्रीतीनें ॥ ५८ ॥
जरी आपणासी ठाउका मंत्र । तरी गुरुमुखें घ्यावा निर्धार ।
उगाचि जपे तो अविचार । तरी निष्फळ जाणिजे ॥ ५९ ॥
कामक्रोधमदयुक्त । जे कां प्राणी गुरुविरहित ।
त्यांनीं ज्ञान कथिलें बहुत । परी त्यांचे मुख न पहावें ॥ ६० ॥
वेदशास्त्रें शोधून । जरी झालें अपरोक्षज्ञान ।
करी संतांशीं चर्चा पूर्ण । तरी गुरुविण तरेना ॥ ६१ ॥
एक म्हणती स्वप्नीं आम्हांतें । मंत्र सांगितला भगवंते ।
आदरें सांगे लोकांतें । परी तो गुरुविण तरेना ॥ ६२ ॥
प्रत्यक्ष येऊनियां देव । सांगितला जरी गुह्यभाव ।
तरी तो न तरेचि स्वयमेव । गुरुसी शरण न रिघतां ॥ ६३ ॥
मौंजीबंधनाविण गायत्रीमंत्र । जपे तो भ्रष्ट अपवित्र ।
वराविण वर्‍हाडी समग्र । काय व्यर्थ मिळोनी ॥ ६४ ॥
तो वाचक झाला बहुवस । परी त्याचे न चुकती गर्भवास ।
म्हणोनि सांप्रदाययुक्त गुरुस । शरण जावें निर्धारें ॥ ६५ ॥
जरी गुरु केला भलता एक । परी पूर्वसांप्रदाय नसे ठाऊक ।
जैसे गर्भांधासी सम्यक । वर्णव्यक्त स्वरुप न कळेचि ॥ ६६ ॥
असो त्या मंत्राचें पुरश्र्चरण । उत्तम क्षेत्रीं करावें पूर्ण ।
काशी कुरुक्षेत्र नैमिषारण्य । गोकर्ण क्षेत्र आदिकरुनि ॥ ६७ ॥
शिवविष्णुक्षेत्र सुगम । पवित्र स्थळीं जपावा सप्रेम ।
तरी येचिविषयीं पुरातन उत्तम । कथा सांगेन ते ऐका ॥ ६८ ॥
श्रवणीं पठणीं निजध्यास । आदरें धरावा दिवसेंदिवस ।
अनुमोदन देतां कथेस । सर्व पापास क्षय होय ॥ ६९ ॥
श्रवण मनन निजध्यास । धरितां साक्षात्कार होय सरस ।
ब्रह्मघ्न मार्गघ्न तामस । पावन सर्व होती ॥ ७० ॥
तरी मथुरानाम नगर । यादववंशीं परमपवित्र ।
दाशार्हनामें राजेंद्र । अति उदार सुलक्षणी ॥ ७१ ॥
सर्व राजे देती करभार । कर जोडोनि नमिती वारंवार ।
त्यांच्या मुगुटरत्नकिरणें साचार । प्रपदें ज्याचीं उजळलीं ॥ ७२ ॥
मुगुटघर्षणेंकरुनी । किरणें पडलीं दिसती चरणीं ।
जेणें सत्तावसन पसरुनी । पालाणिली कुंभिनी हे ॥ ७३ ॥
उभारिला यशोध्वज । जेवी शरत्काळींचा द्विजराज ।
सकल प्रजा आणि द्विज । चिंतिती कल्याण जयाचें ॥ ७४ ॥
जैसा शुद्धद्वितीयेचा हिमांश । तेवीं ऐश्र्वर्य चढे विशेष ।
जो दुर्बुद्धिदासीस । स्पर्श न करी कालत्रयीं ॥ ७५ ॥
सद्बुद्धिधर्मपत्नीसीं रत । स्वरुपाशीं तुळिजे रमानाथ ।
दानशस्त्रें समस्त । यांचकांचे दारिद्र्य निवटिलें ॥ ७६ ॥
भृभुंजांवरी जामदग्न्य । समरांगणीं जेवीं प्रळयाग्न ।
ठाण न चळे रणींहून । कुठारघायें भूरुह जैसा ॥ ७७ ॥
चतुर्दश विद्या चौसष्टी कळा । आकळी जेवीं करतळींचा आवळा ।
जेणें दानमेघें निवटिला । दारिद्र्यधुरोळा याचकांचा ॥ ७८ ॥
बोलणें अति मधुर । मेघ गर्जे जेवीं गंभीर ।
प्रजाजनांचे चित्तमयूर । नृत्य करिती स्वानंदें ॥ ७९ ॥
ज्याचा सेनासिंधु देखोनि अद्भुत । जलसिंधु होय भयभीत ।
निश्र्चळ अंबारींचा ध्रुव सत्य । वचन तेवीं न चळेचि ॥ ८० ॥
त्याची कांता रुपवती सती । काशीराजकुमारी नाम कलावती ।
जिचे स्वरुप वर्णी सरस्वती । विश्र्वदनें करुनियां ॥ ८१ ॥
जे लावण्यसागरींची लहरी । खंजनाक्षी बिंबाधरी ।
मृदुभाषिणी पिकस्वरी । हंसगमना हरिमध्या ॥ ८२ ॥
शशिवदना भुजंगवेणी । अलंकारा शोभा जिची तनु आणी ।
दर्शन झळकती जेवीं हिरेखाणी । बोलता सदनीं प्रकाश पडे ॥ ८३ ॥
सकलकलानिपुण । यालागी कलावती नाम पूर्ण ।
जें सौंदर्यवैरागरींचे रत्न । जे निधान चातुर्यभूमीचें ॥ ८४ ॥
आंगींचा सुवास न माये सदनांत । जिचें मुखाब्ज देखतां नृपनाथ ।
नेत्रमिलिंद रुंजी घालीत । धणी पाहतां न पुरेचि ॥ ८५ ॥
नूतन आणिली पर्णून । मनसिजें आकर्षिलें रायाचें मन ।
बोलावूं पाठविलें प्रीतीकरुन । परी ते न येचि प्रार्थिता ॥ ८६ ॥
स्वरुपश्रृंगार जाळें पसरुन । आकर्षिला नुपमानसमीन ।
यालागीं दाशर्हराजा उठोन । आपणचि गेला तिजपाशीं ॥ ८७ ॥
म्हणे श्रृंगारवल्ली शुभांगी । मम तनुवृक्षासी आलिंगीं ।
उत्तम पुत्रफळ प्रसवसी जगीं । अत्यानंदें सर्वांदेखतां ॥ ८८ ॥
तव ते श्रृंगारसरोवरमराळीं । बोले सुहास्यवदना वेल्हाळी ।
म्हणे म्यां उपासिला शशिमौळी । सर्वकाळ व्रतस्थ असें ॥ ८९ ॥
जे स्त्री रोगिष्ठ अत्यंत । गर्भिणी किंवा ऋतुस्नात ।
अभुक्त अथवा व्रतस्थ । वृद्ध अशक्त न भोगावी ॥ ९० ॥
स्त्रीपुरुषें हर्षयुक्त । असावीं तरुण रुपवंत ।
अष्टभोगेंकरुनि युक्त । चिंताग्रस्त नसावीं ॥ ९१ ॥
पर्वकाळ व्रतदिन निरसून । उत्तमकाळीं षड्रस अन्न भक्षून ।
मग ललना भोगावी प्रीतीकरुन । राजलक्षण सत्य हें ॥ ९२ ॥
राव काममदें मत्त प्रचंड । रतिभरें पसरोनि दोर्दंड ।
आलिंगन देता बळें प्रचंड । शरीर त्याचें पोळलें ॥ ९३ ॥
लोहार्गला तप्त अत्यंत । तैसी कलावतीची तनू पोळत ।
नृप वेगळा होऊनि पुसत । कैसा वृतांत सांग हा ॥ ९४ ॥
श्रृंगारसदनविलासिनी । मम हृदयानंदवर्धिनी ।
सकळ संशय टाकुनी । मुळींहूनि गोष्टी सांग ॥ ९५ ॥
म्हणे हे राजचक्रमुकुटावतंस । क्रोधें भरों नेदीं मानस ।
माझा गुरु स्वामी दुर्वास । अनसुयात्मज महाराज ॥ ९६ ॥
त्या गुरुनें परम पवित्र । मज दीधला शिवपंचाक्षरी मंत्र ।
तो जपतां अहोरात्र । परमपावन पुनीत मी ॥ ९७ ॥
ममांग शीतळ अत्यंत । तव कलेवर पापसंयुक्त ।
अगम्यागमन केलें विचाररहित । अभक्ष्य तितुकें भक्षिलें ॥ ९८ ॥
मज श्रीगुरुदयेंकरुन । राजेन्द्रा आहे त्रिकाळज्ञान ।
तुज जप तप शिवार्चन । घडलें नाहीं सर्वथा ॥ ९९ ॥
घडलें नाहीं गुरुसेवन । पुढें राज्यांतीं नरक दारुण ।
ऐकतां राव अनुतापेंकरुन । सद्गदित जाहला ॥ १०० ॥
म्हणे कलावती गुणगंभीरे । तो शिवमंत्र मज देईं आदरें ।
ज्याचेनि जपें सर्वत्रें । महत्पापें भस्म होती ॥ १०१ ॥
ती म्हणे हे भूभुजेंद्र । मज सांगावया नाहीं अधिकार ।
मी वल्लभा तूं प्राणेश्र्वर । गुरु निर्धार तूं माझा ॥ १०२ ॥
तरी यादवकुळीं गुरु वसिष्ठ । गर्गमुनि महाराज श्रेष्ठ ।
जो ज्ञानियांमाजी दिव्यमुकुट । विद्या वरिष्ठ तयाची ॥ १०३ ॥
जैसे वरिष्ठ वामदेव ज्ञानी । तैसाच महाराज गर्गमुनी ।
त्यासी नृपश्रेष्ठा शरण जाऊनी । शिवदीक्षा घेइंजे ॥ १०४ ॥
मग कलावतीसहित भूपाळ । गर्गाश्रमीं पातला तत्काळ ।
साष्टांग नमूनि करकमळ । जोडूनि उभा ठाकला ॥ १०५ ॥
अष्टभावें दाटूनि हृदयीं । म्हणे शिवदीक्षा मज देईं ।
म्हणूनि पुढती लागे पायीं । मिती नाहीं भावार्थ ॥ १०६ ॥
यावरी तो गर्गमुनी । कृतांतभगिनीतीरा येऊनी ।
पुण्यवृक्षातळीं बैसोनी । स्नान करवी यमुनेचें ॥ १०७ ॥
उभयतांनीं करुनि स्नान । यथासांग केलें शिवपूजन ।
यावरी दिव्य रत्नें आणून । अभिषेक केला गुरुसी ॥ १०८ ॥
दिव्याभरणें दिव्य वस्त्रें । गुरु पुजिला नृपें आदरें ।
गुरुदक्षिणेसी भांडारे । दाशार्हरायें समर्पिली ॥ १०९ ॥
तनुमनधनेंसी उदार । गर्गचरणीं लागे नृपवर ।
असोनि गुरुसी वंचिती जे पामर । ते दारुण निरय भोगिती ॥ ११० ॥
श्रीगुरुचे घरीं आपदा । आपण भोगी सर्व संपदा ।
कैचें ज्ञान त्या मतिमंदा । गुरुब्रह्मानंदा न भजे जो ॥ १११ ॥
एक म्हणती तनुमनधन । नाशिवंत गुरुसी काय अर्पून ।
परम चांडाळ त्याचें शठज्ञान । कदा वदन न पाहावें ॥ ११२ ॥
धिक् विद्या धिक् ज्ञान । धिक् वैराग्यसाधन ।
चतुर्वेद शास्त्रें आला पढून । धिक् पठण तयाचें ॥ ११३ ॥
जैसा खरपृष्ठीवरी चंदन । षड्रसीं दर्वी व्यर्थ फिरुन ।
जेवीं मापें तंदुल मोजून । इकडून तिकडे तिकडे टाकिती ॥ ११४ ॥
घाणा इक्षुरस गाळी । इतर सेविती रसनव्हाळी ।
कीं पात्रांत शर्करा सांठविली । परी गोडी न कळे तया ॥ ११५ ३
असो ते अभाविक खळ । तैसा नव्हे तो दाशार्हनृपाळ ।
षोडशोपचारें निर्मळ । पूजन केलें गुरुचें ॥ ११६ ॥
उभा ठाकला कर जोडून । मग तो गर्गे हृदयीं धरुन ।
मस्तकीं हस्त ठेवून । शिवशडक्षर मंत्र सांगे ॥ ११७ ॥
हृदयआकाशभुवनीं । उगवला निजबोधतरणी ।
अज्ञानतम तेच क्षणीं । निरसूनि नवल जाहलें ॥ ११८ ॥
अद्भुत मंत्राचें महिमान । रायाचिया शरीरामधून ।
कोट्यावधि काक निघोन । पळते झाले तेधवां ॥ ११९ ॥
किती एकांचे पक्ष जळाले । चरफडितचि बाहेर आले ।
अवघेचि भस्म होऊनि गेले । संख्या नाहीं तयांतें ॥ १२० ॥
जैसा किंचित् पडतां कृशान । दग्ध होय कंटकवन ।
तैसे काक गेले जळोन । देखोनि राव नवल करी ॥ १२१ ॥
गुरुसी नमूनि पुसे नृप । काक कैंचे निघाले अमूप ।
माझें झालें दिव्यरुप । निर्जरांहूनि आगळं ॥ १२२ ॥
गुरु म्हणे ऐक साक्षेपें । अनंत जन्मींची महापापें ।
बाहेर निघालीं काकरुपें । शिवमंत्रप्रतापें भस्म झालीं ॥ १२३ ॥
निष्पाप झाला नृपवर । गुरुस्तवन करी वारंवार ।
धन्य पंचाक्षरी मंत्र । तूं धन्य गुरु पंचाक्षरी ॥ १२४ ॥
पंचभूतांची झाडणी करुन । सावध केलें मजलागून ।
चारी देह निरसून । केलें पावन गुरुराया ॥ १२५ ॥
पंचवीस तत्त्वांचा मेळ । त्यांत सांपडलों बहु काळ ।
क्रोध महिषासुर सबळ । कामवेताळ धुसधुसी ॥ १२६ ॥
आशा मनशा तृष्णा कल्पना । भ्रांति भुली इच्छा वासना ।
या जखिणी यक्षिणी नाना । विटंबीत मज होत्या ॥ १२७ ॥
ऐसा हा अवघा मायामेळ । तुवां निरसिला तातकाळ ।
धन्य पंचाक्षरी मंत्र निर्मळ । गुरु दयाळ धन्य तूं ॥ १२८ ॥
सहस्रजन्मपर्यंत । मज ज्ञान झालें समस्त ।
पापें जळालीं असंख्यात । काकरुपें देखिलीं म्यां ॥ १२९ ॥
सुवर्णस्तेय अभक्ष्य भक्षक । सुरापान गुरुतल्पक ।
परदारागमन गुरुनिंदक । ऐसीं नाना महत्पापें ॥ १३० ॥
गोहत्या ब्रह्महत्या धर्मलोपक। स्त्रीहत्या गुरुहत्या ब्रह्मछळक ।
परनिंदा पशुहिंसक । वृत्तिहारक अगम्यस्त्रीगमन ॥ १३१ ॥
मित्रद्रोही गुरुद्रोही । विश्र्वद्रोही वेदद्रोही ।
प्रासादभेद लिंगभेद पाहीं । पंक्तिभेद हरिहरभेद ॥ १३२ ॥
ज्ञानचोर पुस्तकचोर पक्षिघातक। पाखांडमति मिथ्यावादक ।
भेदबुद्धि भ्रष्टमार्गस्थापक । स्त्रीलंपटदुराचारी ॥ १३३ ॥
कृतघ्न परद्रव्यापहारक । कर्मभ्रष्ट तीर्थमहिमाउचछेदक ।
बकध्यानी गुरुछळक । मातृहतक पितृहत्या ॥ १३४ ॥
दुर्बलघातुक कर्ममार्गगघ्न । दीनहत्यारी पाहती पैशून्य ।
तृणदाहक पीडिती सज्जन । गोत्रवध भगिनीवध ॥ १३५ ॥
कन्या विक्रय गोविक्रय । हयविक्रय रसविक्रय ।
ग्रामदाहक आत्महत्या पाहें । भ्रूणहत्या महापापें ॥ १३६ ॥
हीं महापापें सांगितलीं । क्षुद्रपापें नाहीं गणिलीं ।
इतुकीं काकरुपें निघालीं । भस्म झालीं प्रत्यक्ष ॥ १३७ ॥
कांहीं गांठीं पुण्य होतें परम । म्हणोनि नरदेह पावलों उत्तम ।
गुरुप्रतापें तरलों निःसीम । काय महिमा बोलू आतां ॥ १३८ ॥
गुरुस्तवन करुनि अपार । ग्रामासी आला दाशार्ह नृपवर ।
सवें कलावती परमचतुर । केला उद्धार रायाचा ॥ १३९ ॥
जपतां शिवमंत्र निर्मळ । राज्य वर्धमान झालें सकळ ।
अवर्षणदोष दुष्काळ । देशांतुनि पळाले ॥ १४० ॥
वैधव्य आणि रोग मृत्य । नाहींच कोठें देशांत ।
आलिंगितां कलावतीसी नृपनाथ । शशीऐसी शीतल वाटे ॥ १४१ ॥
शिव भजनीं लाविलें सकळ जन । घरोघरीं होत शिवकीर्तन ।
रुद्राभिषेक शिवपूजन । ब्राह्मणभोजन यथाविधि ॥ १४२ ॥
दाशार्हरायाचें आख्यान । जे लिहिती ऐकती करिती पठण ।
प्रीतीकरुनि ग्रंथरक्षण । अनुमोदन देती जे ॥ १४३ ॥
सुफळ त्यांचा संसार । त्यांसी निजांगें रक्षी श्रीशंकर ।
धन्य धन्य तेचि नर । शिवमहिमा वर्णिती जे ॥ १४४ ॥
पुढें कथा सुरस सार । अमृताहूनि रसिक फार ।
ऐकोत पंडित चतुर । गुरुभक्त प्रेमळ ज्ञानी जे ॥ १४५ ॥
पूर्ण ब्रह्मानंद शूळपाणी । श्रीधरमुख निमित्त करुनी ।
तोचि बोलवीत विचारोनी । पाहावें मनीं निर्धारें ॥ १४६ ॥
श्रीधरवरद पांडुरंग । तेणें शिरीं धरिलें शिवलिंग ।
पूर्णब्रह्मानंद अभंग । नव्हे विरंग कालत्रयीं ॥ १४७ ॥
शिवलीलामृत ग्रंथ प्रचंड । स्कंदपुराण ब्रह्मोत्तरखंड ।
परिसोत सज्जन अखंड । प्रथमाध्याय गोड हा ॥ १४८ ॥

॥ इती श्री प्रथमोऽध्यायः सम्पाप्तः ॥